Wat mag je delen op social media over anderen? Privacy, smaad en laster uitgelegd

De basis: privacy en toestemming

Op social media kun je eenvoudig berichten, foto’s of filmpjes van anderen delen. Toch zijn hier duidelijke grenzen aan. Volgens het recht op privacy en de Algemene verordening gegevensbescherming (Avg) mag je niet zomaar persoonsgegevens of beelden van anderen zonder hun toestemming online zetten. Denk aan herkenbare foto’s, adresgegevens, telefoonnummers of privé-informatie. Doe je dat toch, dan kun je aansprakelijk zijn voor een inbreuk op de privacy.

De AVG verplicht iedereen die persoonsgegevens verwerkt (en publiceren op social media valt daar vaak onder) om een geldige grondslag te hebben, zoals toestemming van de betrokkene. Zeker als het gaat om gevoelige informatie of beelden van kinderen, zijn de regels extra streng. Ook het portretrecht speelt een rol: iemand die herkenbaar in beeld is, kan zich verzetten tegen publicatie als hij daar een redelijk belang bij heeft.

Smaad, laster en belediging: wat is strafbaar?

Naast privacyregels kun je met negatieve uitlatingen over anderen te maken krijgen met smaad, laster of belediging. Volgens artikel 261 Wetboek van Strafrecht is smaad het opzettelijk iemands eer of goede naam aantasten door hem van een bepaald feit te beschuldigen, met het doel daaraan bekendheid te geven. Laster (artikel 262 Wetboek van Strafrecht) is smaad terwijl je weet dat het feit niet waar is. Beide zijn strafbaar en kunnen leiden tot een boete of gevangenisstraf.

Eenvoudige belediging (artikel 266 Wetboek van Strafrecht) is het opzettelijk kwetsen van iemand, bijvoorbeeld door scheldwoorden of kwetsende opmerkingen. Ook dat kan strafbaar zijn, zeker als het publiekelijk gebeurt. De rechter kijkt altijd naar de context: is het een mening, een feit of een bewuste aanval op iemands reputatie?

Onrechtmatige daad en schadevergoeding

Ook als je niet strafbaar bent, kun je civielrechtelijk aansprakelijk zijn voor schade die je veroorzaakt door iets over iemand te delen. Volgens de wet is het verspreiden van onjuiste of schadelijke informatie over iemand een onrechtmatige daad. De benadeelde kan dan schadevergoeding eisen of via de rechter eisen dat het bericht wordt verwijderd. Bij publicatie van onjuiste of misleidende feitelijke gegevens kan de rechter zelfs een correctie opleggen.

Wat zijn de gevolgen?

De gevolgen van het onrechtmatig delen van informatie op social media kunnen groot zijn. Je kunt strafrechtelijk worden vervolgd voor smaad, laster of belediging. Civielrechtelijk kun je worden verplicht tot schadevergoeding, het verwijderen van berichten of het plaatsen van een rectificatie. In ernstige gevallen kan ook sprake zijn van belaging, bijvoorbeeld bij stelselmatige negatieve uitlatingen.

De politie en het Openbaar Ministerie hanteren richtlijnen voor de strafmaat. Voor een eerste overtreding van smaad kan bijvoorbeeld een geldboete van €275 tot €350 worden opgelegd, afhankelijk van de ernst en de wijze van verspreiding. Bij de angst op herhaling of ernstige gevallen kan een taakstraf of zelfs gevangenisstraf volgen.

Praktische tips

• Plaats geen foto’s, filmpjes of persoonsgegevens van anderen zonder hun toestemming.

• Wees terughoudend met negatieve uitlatingen over anderen, zeker als je niet zeker weet of ze kloppen.

• Word je online zwartgemaakt? Vraag de plaatser het bericht te verwijderen en overleg eventueel met een jurist.

• Onthoud dat wat je online zet, vaak lang vindbaar blijft en gedeeld kan worden.

• Ben je slachtoffer van smaad, laster of belediging? Verzamel bewijsmateriaal (screenshots), doe aangifte bij de politie en raadpleeg een juridisch adviseur.

Tot slot

Social media zijn een krachtig middel om te communiceren, maar brengen ook verantwoordelijkheid met zich mee. Houd rekening met de privacy van anderen en wees je bewust van de juridische grenzen. Zo voorkom je problemen en draag je bij aan een respectvolle online omgeving.

Heeft u na het lezen van deze blog nog vragen over de regels rond vondst en eigendom of een ander juridisch onderwerp? U bent van harte welkom op ons inloopspreekuur, iedere dinsdagavond van 19.30 tot 20.30 uur in De Pas. Onze vrijwilligers staan voor u klaar om u kosteloos te helpen met juridisch advies.